Kripto varlıklar hakkındaki tasarı son zamanlarda sık sık gündeme gelmekte. Peki nedir bu kripto varlıklar?
Kripto varlıklar, bireyin dijital mal varlığını kimseye güvenme ihtiyacı duymadan, herhangi bir otorite tarafından denetlenmeden ve aracı kurumlar olmadan kullandığı varlık sınıfıdır. Bilinen ve herkesin ağa katılabildiği (permissionless) ilk kripto varlık Bitcoin’dir. Bitcoin çıkışının ilk yıllarında siber anarşistler tarafından hızlıca benimsenmiştir. Siber anarşist dediğimiz bu kişiler, gizliliği ve ekonomik özgürlüklerini kriptografik yazılımlarla sağlamaya çalışırlar. Bitcoin tam olarak onların istediğini vermiştir çünkü gizlilik sağlayan, otoritenin olmadığı ve kişiden kişiye değer aktarımı (peer to peer) yapılabilmesini sağlayan bir dağıtık defter teknolojisidir. Bu teknolojinin bir diğer adı blokzincirdir.
Bugün gelinen noktada özellikle akıllı sözleşmelerin ortaya çıkmasıyla birlikte kripto varlıkların çok çeşitli kullanım alanları oluşmuştur. Bireyin çıkarına olan bu teknoloji, kimlerin canını sıkmakta? Tahmin edilebildiği üzere merkezi kurumlar ve devlet otoritesi bu teknolojiden pek hoşnut değil. Bu sebepten, çeşitli regülasyonlarla birlikte denetleme aygıtları yaratılmaya çalışılıyor. Ülkemizde, yasa tasarısı olduğu iddia edilen metne göre kripto varlık alım-satım platformlarının kullanılabilmesi için belirlenmiş bir kurumdan izin alınması gerekmektedir. İzinsiz platformları kullananlar için ise idari para cezası öngörülmüştür. Sadece devletin izin verdiği platformlarda kripto varlıklar kullanılabilecek ve bu varlıklar izinsiz platformlara ve izinsiz cüzdanlara aktarılamayacaktır. Alım-satım platformlarında kripto varlıkların listelenmesi ve listeden kaldırılması kurulun elindedir.
Bizce merkezi alım-satım platformlarının kullanımının kurulun iznine bağlı olması sızdırılan taslaktakı tek mantıklı düzenlemedir çünkü merkezi alım-satım platformlarında bir güven faktörü mevcuttur ve kişi veya kişilere güvenmeniz gerekir. Bu kişi veya kişilerin güvenilir bir kurul tarafından denetlenmesi mantıklı olabilir. Merkeziyetsiz olan alım-satım platformlarında ise akıllı kontratlar sayesinde güven faktörü büyük oranda ortadan kalkmıştır çünkü akıllı kontratların kodları genellikle açık kaynaklıdır, bu da herkes tarafından denetlenebilmesini sağlar.
İşte bu sebepten taslakta bahsedilen kurul tarafından denetlenmesine ihtiyaç yoktur. İddia edilen taslak eğer gerçek ise ülkemizde merkeziyetsiz platformların kullanımı yasaklanabilir. Bu da bizlerin yani bireyin zararına olacak bir şeydir çünkü kripto varlıklar ve platformlarının doğası gereği merkeziyetsiz olması gerekir. Bize göre birkaç istisna haricinde regülasyonlar kripto para kullanan insanların aleyhinedir, aynı zamanda ileride bu teknolojiyi kullanmak isteyen insanlara da engel olacaktır. Kripto para kullanan insan zaten sorumluluğu kendi üstüne almak istediği için kripto para kullanıyor. Eğer kullanan kişi bunun farkında değilse ve hükümetler kişiyi korumayı çok istiyorsa bunun eğitimini verebilir.
Diyelim ki bu tasarı meclisten geçti ve biz de halen gizliliğimizi korumak istiyoruz, neler yapabiliriz? Öncelikle bize bir adet herhangi bir merkezi alım-satım platformuyla etkileşime geçmemiş, özel anahtarına sahip olduğumuz bir cüzdana ihtiyacımız var. Bu cüzdana varlık aktarmak için daha önceden kullandığımız cüzdanla bazı merkeziyetsiz gizlilik uygulamaları kullanabiliriz. Bazı bilindik merkeziyetsiz gizlilik uygulamalarını ve coinlerini sizler için sıralayalım:
- Tornado Cash (Ethereum)
- Blender.io (Bitcoin)
- Monero ve Zcash
Sonuç olarak kripto varlıklar özelliği gereği bu şekilde ağır düzenlemelere uygun değildir. Kripto varlıkların düzenlemelere tabi olması insanların kripto paralar sayesinde kazandığı birtakım özgürlüklerin ihlali anlamına gelecektir. Kripto varlıklar merkezi kurumlardan bağımsız olduğu için belirli bir süre sonra düzenlemelerden bağımsız var olabilir mi? Bunu hep birlikte zamanla göreceğiz.
Yazarlar: Guap_007, spacelorrrd